Vliegende brandharen

29-04-2022

De eikenprocessierups en de bastaardsatijnrups zijn wakker geworden. Het mooie weer heeft ervoor gezorgd dat ze eerder actief zijn geworden, wat minder goed nieuws is voor onze viervoeters. Tijd dus voor een artikel over deze kruipende beestjes en hun vliegende haren.

Plaaginsect
Je moet het wel te bont gemaakt hebben om zo te worden genoemd en juist het bontje van de rups is waar het gevaar ligt. De vacht bestaat namelijk gedeeltelijk uit brandharen die ernstige overlast kunnen veroorzaken bij mens en dier.
De pijlvormige haren met haakjes zetten zich vast aan de vacht, in de huid, oren of ander zacht weefsel zoals de ogen, keel en tong. Ook zijn ze piepklein (0,2 tot 0,3 millimeter lang) en kunnen daardoor makkelijk ingeademd worden. De haartjes bevatten een eiwit, dat ervoor zorgt dat histamine vrijkomt in het bloed en zo een allergische reactie veroorzaakt.

Symptomen
Niet ieder mens of dier heeft dezelfde allergische reactie. De een is er gevoeliger voor dan de ander en ook onder honden en katten is er een verschil in heftigheid.

Wat zijn de symptomen?

Jeuk:
De histamine veroorzaakt bultjes, roodheid en zwellingen op de huid, lippen, tong, ogen en slijmvliezen en dit geeft heel veel jeuk. Hierdoor gaan ze het proberen er vanaf te likken of weg te wrijven met hun poot, wat de haartjes alleen maar verspreidt en het alles erger maakt.

Kwijlen, hoesten, kokhalzen en braken:
De brandharen geven irritatie in de bek of in de luchtwegen. Hierdoor kunnen ze gaan kokhalzen en braken en door benauwdheid gaan kwijlen en hoesten.

Geïrriteerde ogen:
De ogen kunnen rood worden en gaan tranen. De irritatie kan zelfs leiden tot een infectie met mogelijk blindheid als gevolg.

Diarree, verhoogde temperatuur:
Een allergische reactie kan er ook voor zorgen dat je huisdier diarree krijgt of (lichte) koorts. Het kan mogelijk in shock raken en komen te overlijden.

Houd je beste vriend dus goed in de gaten en neem direct contact op met de dierenarts als je ziet dat hij of zij last krijgt van ademhalingsproblemen, sloom wordt en bij andere ernstige reacties.

Wat kun je nog meer doen?
- controleer de vacht: Mocht je het vermoeden hebben dat er brandharen in de vacht zitten, dan kun je deze verwijderen met iets plakkerigs, zoals een kledingroller. Plakband kan eventueel ook, maar de lijmlaag is hiervan sterker waardoor je makkelijk veel haar eruit trekt. Spoel je dier achteraf goed af met water;
- controleer de ogen: zie je je hond of kat in de ogen wrijven, neem dan direct actie en spoel de ogen goed uit met water;
- controleer de mond en tong: als je huisdier veel begint te kwijlen, dan kunnen er haartjes in de mond terecht zijn gekomen. Bekijk de tong en de binnenkant van de mond op roodheid en bultjes. Ook hier is spoelen belangrijk, maar zorg ervoor dat hij/zij het water niet inslikt! Houd de bek naar beneden, terwijl je de mond uitspoelt;
- niet wrijven!: Een automatische reactie bij jeuk is wrijven, maar doordat de brandharen pijlvormig zijn, wrijf je de haartjes dus dieper erin;
- let op met de (gevallen) nesten: deze kunnen aangezien worden voor een bal. In dit geval is grondig spoelen noodzakelijk, maar niet voldoende. Ga direct naar de dierenarts voor behandeling;
- let ook voor jezelf: als je ziet dat je beste vriend iets naars heeft, dan onderneem je meteen actie. Logisch, maar vergeet jezelf niet. Onze huid heeft geen vacht, waardoor de haartjes direct overlast geven. Plakband werkt bij ons juist heel goed. Het dragen van handschoenen als je je maatje helpt, kan veel narigheid voorkomen.

Ontwijken
Je kunt natuurlijk proberen (in het seizoen) de gebieden met de rupsen te ontwijken, je kat binnenhouden (veel succes) of je hond aan de lijn houden. Maar de rups maakt gebruik van een handig hulpmiddel; de wind. Vandaar dat we het hebben over vliegende brandharen.
Daar komt nog bovenop dat de nestjes vol zitten met brandharen en deze nog jaren overlast kunnen geven.

Waar komen ze voor?
De eikenprocessierups nestelt zich in en nabij eikenbomen. De bomen staan in parken, bossen, in jouw tuin of in jouw wijk.
De bastaardsatijnrups vindt je vooral in de duinen van kustgebieden. Ze zitten in duindoorns, meidoorns, sleedoorns, eiken, berken en fruitbomen.
In Nederland komt de dennenprocessierups nog niet voor. Ook deze rups heeft (nog meer) brandharen. De verwachting is wel dat door de klimaatverandering de rups langzaam deze kant op kruipt.

De rups hoeft trouwens niet in iedere boom te zitten. Heb je ze wel gespot? Maak dan een melding bij jouw gemeente of op https://www.kad.nl.

Hoogseizoen
De meeste overlast van de rupsen heb je in de warme maanden. Het hoogseizoen begint in Mei en loopt tot en met Augustus.

Bron:
https://degroeneos.nl/de-beruchte-eikenprocessierups-en-het-gevaar-voor-onze-dieren/
https://www.vanderpigge.nl/gezondheid/tips-van-pigge-bij-de-eikenprocessierups/
https://www.zorgwijzer.nl/zorgwijzers/processierups
https://mcvoordieren.nl/kennisbank/processierups/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Eikenprocessierups

Wil je op de hoogte blijven van het laatste nieuws op Dogguardian.nl of wil je geen enkele blogartikel missen? Meld je dan aan op onze nieuwsbrief ↘️